Twintig jaar Voedselbank Opsterland: ‘Het mooiste werk dat er is’
Wat begon in een kerkzaaltje van de Ontmoetingskerk in Gorredijk, groeide in twintig jaar uit tot een onmisbare schakel in de regio: de Voedselbank Opsterland. Al vanaf de eerste vergadering is Janny betrokken. Met hart en ziel zet ze zich, samen met alle andere vrijwilligers van de Voedselbank Opsterland, in voor mensen die tijdelijk wat extra hulp kunnen gebruiken. “Ik zeg altijd: het is het mooiste werk dat er is.”
Oog voor de mens achter de vraag om hulp
Twintig jaar geleden was het idee simpel: eten dat over is, delen met mensen die het nodig hebben. Maar al snel werd duidelijk dat het om veel meer gaat dan het uitdelen van voedselpakketten. “Mensen komen niet zomaar bij de voedselbank. Er zit vaak een verhaal achter en het persoonlijke contact is hierin belangrijk,” vertelt Janny. “We willen graag helpen en luisteren zonder oordeel.” In 2001 werd de Nederlandse Voedselbank opgericht in Rotterdam en vier jaar later volgde de Voedselbank in Opsterland.
“Toen mijn jongste zoon ook naar het voortgezet onderwijs ging, zei ik tegen mijn man: ‘Als hier ook een voedselbank in de regio komt, lijkt het mij leuk om daar vrijwilliger te worden.’ Een paar jaar later stond er een oproep in de Woudklank voor een oprichtingsvergadering voor Voedselbank Opsterland. En daar ben ik naartoe gegaan.” Samen met zes vrijwilligers en een bestuur werd de Voedselbank opgericht. “Bij de eerste uitgifte waren er maar vier of zes mensen, al groeide dit snel naar zestien personen.” De uitgifte werd gedaan vanuit een gedeelte van een garageloods in Gorredijk.
“We werkten met postcodes en konden hierdoor zien dat er in de wijken wel over de voedselhulp werd gesproken. Op den duur kwamen er steeds meer klanten uit Ureterp en dit aantal groeide snel. In november 2008 ging de realityserie De Frogers: Effe geen cent te makke van start. Hierin werden Froger en zijn gezin gevolgd, terwijl ze een maand lang deden alsof ze van een bijstandsbudget leefden. Dit had duidelijk effect en het aantal klanten van de Voedselbank Opsterland groeide snel.”
Van voedselpakket naar volwaardige ondersteuning
In het begin werd uitgedeeld wat beschikbaar was. Zo kreeg onze Voedselbank ook twintig jaar geleden al leveringen vanuit Voedselbank NL. Inmiddels is gezond voedsel en variatie een uitgangspunt, zodat de pakketten bijdragen aan een gezonde basis. “Daar hebben we als team echt stappen in gezet. Het draait niet alleen om vullen, maar om voeden,” legt Janny uit. Ook de samenwerking met lokale supermarkten, boeren en andere organisaties is door de jaren heen steeds sterker geworden.
Samen bouwen aan een betere toekomst
Wat Janny het meest raakt in haar werk, zijn de kleine momenten van dankbaarheid en de verhalen van mensen die weer op eigen benen komen te staan. “De mensen zijn dankbaar: we krijgen soms een kerstkaartje of iemand komt speciaal naar je toe om je te bedanken.” Uiteindelijk hebben veel mensen de hulp niet meer nodig en kunnen ze op eigen benen staan. Daarnaast hebben we een belangrijke sociale functie. “Het menselijke contact bij de uitgifte is belangrijk, dit is verbeterd sinds we met het nieuwe winkelsysteem werken.”
Toch zijn er in de afgelopen twintig jaar ook minder leuke momenten geweest. “Twintig jaar geleden zetten we de kratten met voedsel in het magazijn en legden daar de vleespakketjes bovenop. Klanten konden de pakketten zelf afhalen: ze gaven hun postcode op en kregen een krat mee.” Het open contact was prettig, totdat er tot drie keer toe vlees vanuit een ander krat werd meegenomen. “De eerste keer twijfelde ik aan mezelf, maar daarna vroeg ik Hielkje om de vleespakketjes te controleren.” Ook Hielkje was lange tijd vrijwilliger bij de Voedselbank, samen met Sjoerd, de klusjesman. “We vroegen Sjoerd om een uitgiftebalie te maken. Dat voelde de eerste keren niet goed, want het open contact met de klant werd daardoor minder. Toch konden we niet anders.”
De Voedselbank Opsterland paste zich door de jaren heen steeds aan het groeiende aantal klanten aan. Recent nog werd het nieuwe winkelconcept ingevoerd. Ook de regels werden steeds strenger. “In de beginperiode werkten we vanuit een schuur, zonder koeling, verwarming of toilet,” vertelt Janny. Ze herinnert zich een moment waarop er veel yoghurt geleverd werd na de boerderijdagen. Omdat het volgende uitgiftemoment pas over twee weken was, zou de yoghurt tegen die tijd over de datum zijn. “In overleg hebben we toen besloten alles bij de klanten thuis te brengen. De klanten waren er ontzettend blij mee en bij mensen die niet thuis waren, zetten we het op een beschutte plek neer. Vanwege de privacy zouden we dit nu niet meer kunnen doen.”
“Ook schakelden we toen makkelijker, omdat we met een kleinere groep mensen werkten. Maar de kracht van de Voedselbank is altijd hetzelfde gebleven: dat is het team van vrijwilligers. We hebben een heel betrokken groep mensen. Sommigen doen dit werk al jaren, anderen zijn er net bij. Maar iedereen draagt bij met hetzelfde doel: er zijn voor een ander. Het is mooi om te zien hoe we samen zorgen dat alles elke week weer op rolletjes loopt.”
Met vertrouwen naar de toekomst
Na twintig jaar kijkt Janny met trots terug. “We hebben veel bereikt, maar we blijven ons ontwikkelen. Het is belangrijk om flexibel te blijven en mee te bewegen met wat nodig is.” Want hoe groot of klein het pakket ook is: het draait uiteindelijk om het gevoel dat iemand er niet alleen voor staat.